Szanowni Państwo,

ze względu na obecną sytuacją epidemiologiczną związaną ze stanem pandemii w celu minimalizacji ryzyka transmisji infekcji COVID-19 Sekcja Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie badań ultrasonograficznych wykonywanych w zakresie położnictwa i ginekologii rekomenduje:

1. Przed wykonaniem badań należy uwzględnić wstępną selekcję pacjentek w trybie:

a) teleporady i wypełnienia przez pacjentkę ankiety z wywiadem w kierunku ryzyka COVID-19 on-line wraz z ankietą

lub

b) telefonicznej oceny ryzyka przez pracownika rejestracji w czasie rozmowy z pacjentką

lub

c) wypełnienia ankiety i oceny ryzyka epidemiologicznego niezwłocznie po zgłoszeniu się do ośrodka wykonującego badania.

Badamy tylko pacjentki z ujemnym wywiadem oraz pacjentki bezobjawowe.

W przypadku pacjentek z ujemnym wywiadem epidemiologicznym, niegorączkujących, ale z objawami przeziębienia, wskazane jest odroczenie badania do momentu ustąpienia objawów. Można przyjąć, że w łagodnych przypadkach ustalenie terminu za 7 dni powinno być wystarczające.

2. Ciężarne z dodatnim wywiadem po przeprowadzeniu ankiety powinny podlegać 14-dniowej kwarantannie i nie mieć wykonywanych przesiewowych badań ultrasonograficznych. W przypadku stanów nagłych wskazana jest opieka szpitalna w dedykowanym ośrodku.
3. Ciężarne chorujące na COVID-19 lub z dodatnim testem na SARS-CoV-2 powinny mieć wykonywane badania USG wyłącznie z uzasadnionych wskazań w ośrodkach wielospecjalistycznych (tzw. jednoimiennych) dedykowanych do opieki nad pacjentami z infekcją SARS-CoV-2 (wg listy Ministerstwa Zdrowia – załącznika 1.
4. W warunkach szpitalnych należy wykonywać tylko badania uzasadnione klinicznie. Należy dostosować te zasady do rekomendacji wydanych przez PTGiP oraz specjalistów krajowych z dziedziny położnictwa/ ginekologii i perinatologii.
5. W przypadku podejrzewanych, prawdopodobnych lub potwierdzonych przypadków zakażenia COVID-19 należy przeprowadzać – gdy są klinicznie niezbędne – badanie ultrasonograficzne wzrastania płodu, AFI i przepływu krwi w tętnicy pępowinowej. Preferowane jest badanie przyłóżkowe. W kolejnych tygodniach ciąży należy monitorować wyżej wymienione parametry w zależności od położniczej sytuacji klinicznej co 2–4 tygodnie.
6. Jeśli infekcja COVID-19 zostanie potwierdzona podczas I lub wczesnego II trymestru ciąży, należy zlecić wykonanie badania między 18. a 24. tygodniem ciąży.
7. W warunkach ambulatoryjnych powinno się wykonywać badanie I, II i III trymestru, w innych sytuacjach – badanie z przyczyn nagłych, jeśli nie może zostać wykonane w warunkach szpitalnych (ostry brzuch, podejrzenie ciąży ektopowej, skrętu guza przydatków, chore onkologicznie, PID, krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej etiologii).
8. Wszystkie pozostałe planowane badania (w szczególności tzw. badania 3D/4D, ginekologiczne, badania profilaktyczne piersi czy monitorowanie wybranych objawów w badaniu położniczym – łagodnego poszerzenia komór bocznych mózgu, miedniczek nerkowych) powinny zostać przełożone na późniejszy termin.
9. W badaniach położniczych ze względu na zwiększone ryzyko transmisji zakażenia przy badaniu dopochwowym należy zminimalizować liczbę procedur wykonywanych głowicą endowaginalną. Także w przypadku oceny długości szyjki macicy w okresie zagrożenia epidemiologicznego rekomendujemy wykonanie badania przezbrzusznie. W przypadku stwierdzenia długości szyjki < 25 mm zalecamy progesteron dopochwowo. Nie ma konieczności weryfikowania pomiaru sondą przezpochwową. Unikajmy tworzenia aerozoli z potencjalnie zakaźnego materiału (wydzieliny z pochwy)
10. W gabinecie i poczekalni może przebywać tylko pacjentka – bez osoby towarzyszącej. Kategorycznie zabronione jest przyprowadzanie dzieci do Ośrodka.
11. Podczas badania ultrasonograficznego należy ograniczyć kontakt słowny i wzrokowy z pacjentką. Omówienie wyniku badania powinno mieć miejsce po jego zakończeniu z zachowaniem bezpiecznej odległości.
12. Jest wymagane utrzymanie jak największej – tak dużej, jak to tylko możliwe – odległości między badaną pacjentką i badającym.
13. Jest wymagane ograniczenie liczby pacjentek w poczekalni i egzekwowanie zakazu przebywania w niej osób towarzyszących. Jest też wymagane utrzymywanie co najmniej 2 metrów odległości między osobami.
14. Jest wymagane skrócenie czasu wykonywania badania między innymi przez ograniczenie liczby ocenianych parametrów (np. czasową rezygnację z analizy przepływów w DV czy na TV u płodów z prawidłowym pomiarem NT w I trymestrze ciąży).
15. Badania inwazyjne wykonujemy zgodnie z obecnie stosowanymi zaleceniami i wytycznymi.

Rekomendowane środki ochrony osobistej:

1. Maska co najmniej chirurgiczna dla lekarza i położnej, na wypadek gdyby personel był zakażony i bezobjawowy, aby nie narażać ciężarnej. Maska utrudnia także kontakt z ustami i nosem, których często dotykamy bezwiednie. Dostępność masek jest ograniczona.
2. Powinniśmy promować zachowania polegające na tym, że każda pacjentka przychodzi na badanie w maseczce – na wypadek, gdyby była pacjentką bezobjawową zakażoną (obecnie jest to potencjalnie każda pacjentka), aby nie rozsiewać wirusa w czasie mówienia, nie zakazić innych pacjentek (wirus długo utrzymuje się w powietrzu, często nie mamy możliwości wietrzenia gabinetu – a zalecenia mówią o wietrzeniu kilka razy w ciągu dnia).
3. Okulary ochronne.
4. Idealną maską byłaby maska z filtrem FFFP2 (N95) lub FFP3 (N100). Dostępność masek jest ograniczona.
5. Badanie w rękawiczkach jednorazowych.
6. Mycie i dezynfekcja rąk po każdym badaniu – optymalnie z użyciem dozownika bez wytwarzania aerozolu!

Czyszczenie i odkażanie aparatu – według zasad zgodnych z zaleceniami producenta

Po każdej pacjentce należy używać ściereczek nasączonych środkiem dezynfekującym do oczyszczenia głowic i powierzchni aparatu.

Przedstawione obecnie wytyczne będziemy uzupełniać wraz z rozwojem sytuacji.

Sekcja Ultrasonografii
Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników

Załącznik 1

Sieć szpitali zakaźnych jednoimiennych:

1) Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu;

2) Regionalny Szpital Specjalistyczny im. dr. Władysława Biegańskiego w Grudziądzu;

3) Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Puławach;

4) Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim;

5) Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Skłodowskiej-Curie w Zgierzu;

6) Szpital Uniwersytecki w Krakowie;

7) Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie;

8) Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Kędzierzynie-Koźlu;

9) Centrum Medyczne w Łańcucie;

10) Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży;

11) Szpital Marynarki Wojennej z Przychodnią SPZOZ w Gdańsku;

12) Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie;

13) Szpital Specjalistyczny im. F. Ceynowy w Wejherowie;

14) Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Megrez w Tychach;

15) Szpital Rejonowy im. dr. Józefa Rostka w Raciborzu;

16) Szpital w Starachowicach;

17) Szpital w Ostródzie;

18) Szpital Miejski im. św. Jana Pawła II w Elblągu;

19) Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu;

20) Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. J. Strusia z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym. SPZOZ w Poznaniu;

21) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie.